Inkluzija e Rromengi ki Srbija
,,Inkluzija Romengi khi Srbija – izazovija kho svetlo podatkengo “ anav thano khotar okruglo astali khi organizacija Odbora SANU bash prouchavanje djivdipasko hem obichajija Romengo, hem institua drushtveno nauka .
Angluno puti nekho pokushindja djiko khi Srbija te cidol crta hem te kherol bilans kozom troshiniphe love bash drushtveno inkluzija Romengi hem kozom dji akhana odole lovencar kerdo kho razne oblastija akhale kompleksno proces . Akalae panelija obelezinol hem 30 bersh buti Odbora savi bavinolphe prouchavanjem djivipa hem obichajija romengo angli Srpsko akademija nauka hem umetnost.
Khanchi khotar strategija predvidime sistemija pratiba inkluzije na funkcionisinol , ni khotar centralno sistemi prema lokalne , ni obrnuto, telal naupre. Odoleske o istrazivachija morandje te aven muka dji o frdime podatke hem adjahare muka integrishinen sar bi dena shuzi procena okolesko so ulo nakle duj dekade posvetime , deklartivno, inkuzija najbare nacionalne manjine khi Srbija , vakherdo thano akhale prilikake .
“ Amalikano -ekonomsko polozaj Romengo , savo thane najbare nacionalne manjine khi Srbija , dural thano nepovoljni kho odnos khi opshto populaciji,“ vakerdja thano dopisni chlani Srpsko akademija nauka hem umetnost ( SANU) Pavle Petrovic .
„Phobuder khotar 20% Roma naneolen phani basho phiba kho objektija stanovanja , samo 4% kho naromane .Chak 40% roma kho romane naseljija nane prikljuchime kho vodovod hem kanalizacija , prosek kho naromane naseljija thano 25%, Vakerdja thano Petrovic hem dodajindja khaj thano napovoljno than Romengo dikhipa hem obrazovanje odoleske soj thano samo 6% ljenge chavengo obuhvatindja predshkolsko obrazovanje ,prosek kho opshto populacija thano 50%.Sa 65% agorisinena osnovno shkola 22% srednja .
Stopa zaposlenosti Romengo thano ,ljeske lafijencar , thane 20%hem dvostruko thani tikhni nego opshta populacija , stopa bibuchako thani 40%hem star phutija thani pho bari khi opshto populacija ,vakerdja Petrovic hem dodajindja khaj thane ukljuchime hem o problemija khi implementacija Strategija so drzava kasninol kho usvajanje akcionih planova , odoleske na andje ni bash 2019. ni bash 2020. bersh “
Drzava Srbija khotar budzeti izdvojindja 8 milijonja eura bash poboljshanje polozaj romane nacionalne manjine so prestavinol 0, 1 dji 0,2% budzetsko rashod drzavake , vakherol thano Pavle Petrovich .
O rezultatija istrazivanja khi tema : Sar inkluzija dikhena o Roma ? Vakerdja direktor instituta drushvenih nauka , Goran Basic .
„Roma thane zadovoljna setijencar prava save obezbedinel zakoni , numa zapazinolphe trend panlje romane zajednicake anglipheste , so nashukare dichola ko odgovorija kho puchiba moguchnostija te sklopinolpe brako pripadnikijencar romane zajednicahem djivdipa kho romane mahale .“
Kometarijencar chinjenica pojavipphe panjle romane zajednice , Osman Balic , presednik lige Roma vakerdja khaj etnocenttrizam kho Roma Nevi pojava savi ulji sar realkcija khi diskriminacija kho razne oblastija .Odnos drzave prema Roma , prema Bliceske lafija , dikhavno thano kho dindiphe bershengo izveshtaj save thane chuche hem pisime samo te ovena chajli forma anglo bersheske sastankija prestavnikijencar evropake relevantne instanci.
Akademik Tibor Varadi vakedja khaj o Roma nane pravno diskrimirime hem nane problemi kho formalno jednakost nego kho chachutno nejednakost.
„Jekhipe podrazuminiphe hem pravo kho razlichitost . Roma isi olen pravo te achavaen phi romani chib savo polozaj nane ista sar polozaj chibjako aver nacionalnih manjina, vakherol Vardi.
“Jekh khotar o ciljija Strategije thano khaj khotar 2025.bersh 60% romane naseljija isi kerdi komunalno ifrastruktura , so odole tempoa nedostizna „, vakherol thano dopisni chlan Srpske akademije nauka hem umetnost (SANU ) pavle Petrovic hem dodajindja khaj ohrabrinol najavakhotar investicije khotar 80 milijonja evra khotar IPA fondija bash 100 talostandardi naselja .
Dajamen godi , khi Srbija isi preko 700 vakherde talostandardne naselja save , djivdinena pripadnikija romane nacionalne manjine .
“Keriba taro akava tekst shaisarda EUROPEAN endowment for democracy. Gndipa thaj ramosardipa ko akava teksti sikavena gndipa taro autori ko projekti „ Dodatna podrška EU medijima u Srbiji tokom pandemije COVID-19 – Podrška Roma World“ thaj na sikavi gndipa taro EUROPEAN endowment for democracy.“
