Than e Rromengo ki Italija thaj EU

Polozaj Romengo khi italija hem Eu sine i thema muhabethiski save thane e Saska Fetahi  Jovanovic , presednica Udruzenja Romni khotar Italija ingadja  uredniko Produkcija Roma World Turkijan Redzepi .

* Djanav khaj  angleder 23 bersh khotar Prishtina gelen vash Italija . Molinava tut prezentujin tli organizacija .

-Organizacija thani formirimi  2010 . bersh ano specifichno situacija kho momenti kana i diz Rim peravola romane kampija save sine phurane 100 bersh hem smestindje Romen ano than  savo sine 3 putija thikno nego so sine. Prestavnikija dizijakhi  namagle te vakheren amencar soske nane amen organizacija , adjaharte me formirindjum ola khotar inati .

Nikad na sijamen podrshka Italijaki, ni pristup  anoolenge fondija . Shaj te vakherav thumenge khaj samo diz Rim vash trin bersh troshindja 60 milionja  evrija khe odova vakhti  vash 7 hiljade Roma . Osnujindjam romani hem djuvljani  mreza  kho nacionalno nivo.

*Khotar aver vakheriba tumencar khi osnova so dji akhana vakherdjan ikalol phe zakljuchak khaj ani Italija hem phuvija Eu Roma nane olen bash buth moguchnostija te ostvarinen pe pravija . Shaj thano razlog odoleskhe so khi Italija Roma hem Sinti kherena 0,025% dizutne  nane buth djene. Dali shaj prvo te vakhere mange khotar polozaj e Romnjengo khi EU kho odnos polozaj Romnjego khi Srbija ?

-Romnja kasa kherava buthi thane romnja khotar kamp . Mora te vakherav khaj duj romnja save sine mange mentorkhe  hem save dindjema than , duj Hrvatice – adobokhar kotar prerasude . OLa uputindjema sar so valjani te borinama , sar te pisinav projekhtija , ola pisindje mange prvo projekhat  hem dindjema shansa prvo projekhtija te ukljuchinav avere romane organizacije .

So tichiniphe Romnjege, me phenav da saren isi prerasude khaj khi Evropa sa fantastichno , khaj o Ronja djivdinen super , khaj isi olen uslovija , khaj amen isi love  kho romane organizacije hem adjahare … Odova nane chache . Me khe jekh bari koferencija kho Beograd pendjum amen shaj te sikhlova  khotar aver organizacije khi Srbija sose isi olen suze projektija  hem donacije hem kozom isi tumen moguchnost te pomozinen romnjenge hem ex Jugoslavija .Amen odova nane amen . Amen nashti nishta te khera . Samo akho isi amen amre love shaj te ulozina hem te khera buthi.

So sine pozitivno kho formiranje amre organizacijakho ? Odova so o djuvlja halile  khaj thane stubo khereske, numa nadjanen sar . Nikho namagol te asunolen .

Na romane organizacije  kerdje 50 bersh , troshindje milionja hem nishta na kerdje . Amen nane finansije numa trudinamen . Ponosija shaj vakherav khaj svkho bersh  organizujina  po jekh bari koferencija . Mi amalin  khi Sena organizujinel romano festivali muzikako hem modakho . Amen isi po 600.700 manusha khe odola festivalija hem shaj zamislinen khaj khotar amari djepa da odole gostijenge vash hajba . Me na djanav kho bi odova kherola khe bilo savi phuv . Adjukarthe thani i situacija asavkhi – amare romane organizacije khi Italija  na kheren nishta sose nane olen love vash finasije .

Khi Italija postojinol organizacija savi thani glavno vash romani strategija , odova nane romano nacionalni savet  khaj Roma beshen hem dogovorinenphe , amen sijam sar misafirija  khe odova UNAR savo thano politichko institucija hem kontakt e Evropsko  komisija kana tano puchiba situacija e romencar dirktno len ii a na amen . Amen , khe amaro troshko ava kho sastankija te shaj vakhera soj shukare vash o Roma , so amen manga , soj bitno vash strategija , so kherolaphe hem  adjahare . Amen sijam 25 romane hem inti organizacije khe odova forum .

*Nane sjajno  polozaj romane zajednicakho  ni khi Italija ochigledno . Okloa oblastija save thane vazne , khe save kherelaphe buthi khi Srbija , obrazovanje , stanovanje , zaposhljenje , zdravlje prepstavinav khaj thane vazne hem khe thumende . Soj thano odova so palune bersha  kerdjaphe khe odova ?Savu thani i situacija  kana thane akhala oblastija kho puchiba ?

-Strategija 2010-2020 andje sar hem tumende . Manusha putujindje po 10 sahatija te shaj uchesvujinena kho sastankho duj trin shatija . Strategija thani oisimi perfektno , numa khotar realizacija nishta na sine .

2021.ponovo  vikhindje te uchestvujina  amen pendjam da na zaniminol amen soske nijekh projekhat na dobindjam , love hardjime natrasparetno . Vishe na pacha khe odova , soske so tichinophe Strategije nishta na ulo.

Mi organizacija khotar evropsko komisija dobindja projekhat  panlo vashterne brakija Terni Bori . Khotar Italija ni jekh moralno podrshka na dobindjam , a o Eglezija duj phutija vikhindje te prezentujina rezultatija projekhtiske hem te sikhavalen sar kerdjam .

*Save sine o rezulatatija odole projekhtiskho khaj so vikhindje tumen aver phuvija ?

-Odova sine tabu thema save sare darandile . Me smatrindjum kaj shkakljave  teme valan te vakheren khorkhori  Roma , a na nesave NVO save kho romane problemija profitirinen . Medijatorkhae sine obichne romnja khotar kampija , hem umesto 4 kerdje 10. Ola save kho kampija djivdindje  vakherdje  khotar  problemija  ranih brakjija , hem nadjanav dali thane odola rezulatatija projektiske  numa palune nesave bersha , mrdindja i granica , na lena phe buth terne brakija . Rezultat sine hem odova so kerdjam 10 neve aktiviskinje . Naravno kana thane sredstvija  troshime , projekat mulo , numa pojava drushtvene mreze , majangluno fejsbuk.

*Zaniminol ma savo thano nivo obrazovanja odorga kaj tu djivdine hem khere buthi?

-Kampija thane korolisime , on nane merilo vash neshto . Odote aven socijalne radnikija ,aven organizacije hem tut isi dikhibe , shaj te chive e chaven te djan khi shkola itd. Situacija  thani buth pho opasni kho khera khaj nikho nadjanol khoj thane on , khaj djivdinen ,sar djivdinen hem na zaniminol olen , jednostavno hem onda odla chave na djana khi shkola . Ko jekh than khi diz khaj me djivdinav , isi buth romane khera hem problemi so nane than khi shkola hem odova thano paradoks . Situacija  zavisinol khotar diz . Valan buth te kherophe buthi , te ulozinophe sredstvija te shaj nesto promeninophe .

*Odova pe mande tano jekh dikhipa diskriminacija e pobare dizutnengi kho odnos khi manjina .

– Roma hem Sinti  nane nacionalno manjina khi Italija . Amen sijan nikho hem nishta . Bari procedura te izborinamen vash status nacionalno manjina hem buth koshtinol . So vash diskriminacija dikhelaphe , agleder nesave bersha kerdo istrazivanje  savo mothovdjaphe  khaj 98%dizuttne Italijake nane len shukar gndipha khotar Roma . hem nsti te ovel poshukhare kana ano televizije kho predizborne  kampanje loshno vakheren amendar vash sabalukho , ruchko hem vechera . Parole thane :“ kha pherava o kamp – den tomarae avazija amenge „kha frda olen “ hem slichno . Niko na phenol “ kha pomozina olen – den tomare avazija amenge . hem odova nane samo desnica -levicharska partija nane poshukhare , on chutinen . Odova javno chungariba  Roma nane nigde samo akhate .

*Isi odova svugde . Akhate nane retkho situacija khaj choriba izveshtinen  objavinen nacionalne pretnje anava . Numa akhate postojinol institucije prekhal khaj shaj te reagujina hem achava asavkhe pisiba .

Sar thani i situacija e stanovanjea. Mange nane bash jasno odola kampija .

-Kherelaphe buthi khe odova odola kampija te cidenaphe . Paluno bersh  sine shukar . shel familije dobindje drzavne stanija . Odole kampijenge  isi ano sa po bare dizija . Odothe djivdinen Roma hem Italijanja , na samo amare . Dosta amare Roma akahate nane len lila , on thane nevidljiva . Te shaj dobinolaphe stan mora te ovol thut lila da isi tut nesavo prihod  lovengo , odoleskhe hem odothe isi bare problemija .

“Keriba taro akava tekst shaisarda EUROPEAN endowment for democracy. Gndipa thaj ramosardipa ko akava teksti sikavena gndipa taro autori ko projekti „ Dodatna podrška EU medijima u Srbiji tokom pandemije COVID-19 – Podrška Roma World“ thaj na sikavi gndipa taro EUROPEAN endowment for democracy.“