Kultura taro na ikeripa ki godi viktime ko II Lumijako mahreba

Istorija hem kultura Romani vekijencar prenosimi kotar koch dzi koch. Harica thane pisime tragija . Roma hem avdive raspravinen  khotar standardizacija  pe chibaki . Hraicani thane okola so pokushinen ani Srbija te nadomesninen nedostatko dokumentengo hem pisime svedokijengo khotar o postojanju , hem mudarde, razvoj hem kultura Romengi ke akala prostorije . Ni podatke save tane mudarde Romengo ano Dujto lumijako maribe nane pouzdane, smanjinen pe po numero save basho okola ovola podnoshljivo . Khorat dujto rig . romani zajednica phana , ako naklo 80 bersh , nane preterano zainteresujime khaj  kho egzikucija podatke avolpe .

Khe nesave podatke  ano Dujto lumijako mariba mudarde thane 6,5 milionja jevrejija 700.000 Gadze 3,5 milionja Roma .

Dragoljub Ackovic , doktor  romoloshke nauka  hem narodni poslanik , bashi amari produkcija  vakerol  khaj ki konachno cifra khotar o mudarde Roma kho koncetracione logorija phare te ave soske o Roma dokli andze olen  kho logorija  racunindze  kho vagonja , na sine pojedinacho spiskija  hem anava hem aver narodoske.

Khi knjiga pamchenja  kho Aushvic , leske lafijencar postojinol 22.000 romane anava, pouzdano dzanljol khaj mudarde 40.000.

“ Me tvrdinav  khaj kho Jasenovac mudarde 80.000 Roma . Isi man dukumentija khaj ka objavinav  khaj e romenge khera ljilje , thana , grasta ,zlato… odova nikad nane irimo.“ svedochinol o Ackovic .

Bajram Haliti , politchari , zurnalisti , publicisti hem pisci vakherol nashti te vakhera khotar tacne cifre mudarde Romenge kho Dujto lumijako maribe i dokumentacija khotar o logor , khotar oslobodzenje ,garavdi kho Vatikan hem kho aver thana.

 Mudaripe amare narodosko ano Dujto lumijako maribe , najshukare te vikinale romocid. Hem valjan the borinamen te modifikujinamen Konvecija khotar sprechina hem kaznina loshnipe genocid.

Alo o vakhti te definishina  amaro mudaripe lafeja romocid“, vakherol amre produkcijake Haliti hem dodajinol ,, Isi amen baro numero terne manushengi save tane zainetresujime bash problemija mudarde amare narodosko ano Dujto lumijako maribe ,savo unishtindza amari inteligencija hem achavdza bare tragija kana thane kho puchiba romani nacija .“

Oleja slozinolpe  Dragoljub Ackovic ov  gndinol so pobuder terne valjan te ukljuchinen pe ko istrazivanje.  Ako Akija generacija  na kerol neshto kho istrazivanje , terne save aven , nane te ovolen khotar te pochminen but vakhti naklo, gndinol Ackovic hem dodajinol :

Zalinav pobuder amre kulturake nepamchenja! Jek buthi  thani kana diso bistrolpe bashi protoka e vakthiski , a dujto khana inatiske bistrolpe. Zalazinama te gajina i kultura pamtibaski .

Amen akana dozivina kulturni genocid. Kana tut nane kho institucije khi thi chib, na uchine khi shkola ti istorija , kultura chijbjaki. Alo vakhti  kho osnovne shkole ovol chasija khaj  o chave kha uchinen khotar genocid upro Roma , Jevrejija, Gadze , khotar istorija romano narodosko.“, gndinol Haliti.

Khotar isto problemi vakeri hem Ackovic , dodajinol khaj khi forma poslanikijengi puchiba palune dive puchlja khi skupshtina Srbije puchiba: Soske Roma nane olen ple medije, pisini lil hem soske kho shkole na sikljoven romani chib hem kultura?

Ov dodajinol khaj osim pobaro uljucime ternengi kho istrazivanje khotar o mudaripe Romengo , valjani hem dokumentija save postojinen te digitaluizinen phe hem te shaj oven dostupne sarijenge khi phujaki kugla . Upravo agorisinelape , leske lafijencar digitalizacija dokumentijengi khotar muzej romane kultura.

Romano narodo kho Dujto lumijako mariba sine kho loshno daravno genocid. Na valjani te mukha 1,2 milionja Roma nashavde kho thuv nacistijengo krematorijum , kho jaga gasno komore peren ano bistardipe .Odgovornost thano baro hem odova srijenge amenge , kho prvo than aktivistijengo, zurnalistija , socijologijengo, pobuderi kho terne organizujime pripadnikija romane zajednicake.

“Keriba taro akava tekst shaisarda EUROPEAN endowment for democracy. Gndipa thaj ramosardipa ko akava teksti sikavena gndipa taro autori ko projekti „ Dodatna podrška EU medijima u Srbiji tokom pandemije COVID-19 – Podrška Roma World“ thaj na sikavi gndipa taro EUROPEAN endowment for democracy.“